Skip to content
New issue

Have a question about this project? Sign up for a free GitHub account to open an issue and contact its maintainers and the community.

By clicking “Sign up for GitHub”, you agree to our terms of service and privacy statement. We’ll occasionally send you account related emails.

Already on GitHub? Sign in to your account

Add NL Readme #68

Open
wants to merge 1 commit into
base: main
Choose a base branch
from
Open
Changes from all commits
Commits
File filter

Filter by extension

Filter by extension

Conversations
Failed to load comments.
Loading
Jump to
Jump to file
Failed to load files.
Loading
Diff view
Diff view
97 changes: 97 additions & 0 deletions README_NL.md
Original file line number Diff line number Diff line change
@@ -0,0 +1,97 @@
# ZK Credo

## Vrijheid → Vooruitgang → Welvaart

![Vrijheid → Vooruitgang → Welvaart](freedom-progress-prosperity.jpeg)

De geschiedenis toont ons hoe technologie persoonlijke vrijheden kan vergroten, creativiteit en innovatie kan ontketenen, wat leidt tot vooruitgang en welvaart.

Vroege beschavingen maakten gebruik van boekhouding en grootboeken om transacties bij te houden, waardoor individuen en gemeenschappen in staat waren om hun financiën te beheren en samen te werken. De drukpers democratiseerde kennis door informatie betaalbaar te maken, wat kritisch denken en wetenschappelijke vooruitgang aanwakkerde.

De Industriële Revolutie, aangedreven door de technologische doorbraken van de stoommachine en mechanisatie, stuwde een ongekende economische en maatschappelijke welvaart voort.

In de twintigste eeuw hebben de opkomst van cryptografie en het internet de communicatie en toegang tot informatie getransformeerd. Deze uitbreiding van persoonlijke vrijheden heeft economische kansen gecreëerd voor miljarden mensen.

Vandaag staan we aan de dageraad van een nieuw tijdperk met blockchains en Web3. Net zoals het internet ooit deed voor informatie, verandert Web3 het landschap voor digitale eigendom en waarde-uitwisseling. Het biedt veelbelovende nieuwe vormen van maatschappelijke organisatie, bijvoorbeeld "netwerkstaten" [^1].

De reis door de golven van de cryptografische revolutie is nog steeds gaande. Met de asymmetrische cryptografie (public-key cryptography) en blockchains als de eerste en tweede golven, staan we nu voor de derde golf: de ZK-revolutie. In combinatie met Web3 staat de ZK-revolutie op het punt onze gezamenlijke toekomst opnieuw vorm te geven, als een getuigenis van de kracht van technologie om persoonlijke vrijheid te ontsluiten.

## De ZK Revolutie

![De ZK Revolutie](zk-revolution.jpeg)

"ZK" is een term met twee betekenissen. Aanvankelijk stond het voor "Zero-Knowledge (Proofs)", of, als je erop staat, "Zipped by Kryptography" [^2]. Vandaag belichaamt "ZK" een groter idee, samengevat in drie eigenschappen: Integriteit, Privacy, en Magie.

### Integriteit

"Integriteit is het juiste doen... zelfs wanneer niemand kijkt of ooit zal weten." [^3]

ZK weerklinkt het ethos van "vertrouw niet, controleer" dat fundamenteel is voor wiskunde, open source en blockchains. Bereikt door recursieve ZK-bewijzen, is computationele integriteit de hoeksteen van dit element.

### Privacy

"Privacy is noodzakelijk voor een open samenleving in het elektronische tijdperk." [^4]

In de blockchain-sfeer vormt privacy, beschouwd als een fundamenteel recht, uitdagingen die op unieke wijze worden aangepakt door ZK. Privacy zou niet als een gift aan ons moeten worden gegeven; het is een fundamenteel recht dat we gezamenlijk moeten opeisen en verdedigen.

### Magie

"Elke voldoende geavanceerde technologie is niet te onderscheiden van magie." [^5]

ZK, liefkozend "Magic Moon Math" genoemd, is een technologisch wonder. Het maakt het omslachtige eenvoudig, waarbij ingewikkelde handelingen worden omgezet in moeiteloze klikken. Het maakt geïntegreerde systemen mogelijk, waarbij componenten naadloos synchroniseren. Bovenal weeft het deze wonderen terwijl het de privacy en controle van de gebruiker eert.

## De ZK-principes

![De ZK-principes](zk-principles.jpeg)

Wij geloven dat om als de basis van het Internet of Value te dienen, gedecentraliseerde netwerken zich moeten houden aan de volgende principes:

> **Vertrouwensloosheid.** Gebruikers moeten in staat zijn om de integriteit van transacties en de netwerkstatus onafhankelijk te verifiëren, zonder te hoeven vertrouwen op anderen.
>
> **Veiligheid.** Een aanval op een individuele gebruiker moet even moeilijk en kostbaar zijn als het aanvallen van het hele netwerk, zelfs voor 's werelds meest krachtige actoren.
>
> **Betrouwbaarheid.** Het netwerk moet consistent en correct zijn functie uitvoeren zonder falen.
>
> **Weerstand tegen censuur.** Gebruikers moeten de mogelijkheid hebben om transacties op het netwerk uit te voeren zonder toestemming van iemand anders nodig te hebben.
>
> **Privacy.** Gebruikers moeten in staat zijn om hun identiteiten en transactiegegevens te beschermen. Gevoelige informatie wordt niet gedeeld met anderen in het netwerk zonder de toestemming van de gebruikers.
>
> **Hyperschaalbaarheid.** Het netwerk moet de capaciteit hebben om te groeien zonder bovengrens, terwijl het alle andere essentiële eigenschappen behoudt.
>
> **Toegankelijkheid.** Applicaties en diensten op het netwerk moeten even betaalbaar, eenvoudig te gebruiken en veilig zijn als geavanceerde gecentraliseerde alternatieven.
>
> **Souvereiniteit.** Elke groep gebruikers, zelfs een minderheid, moet het recht hebben om zich terug te trekken, dat wil zeggen, zich af te splitsen van het netwerk en hun activa mee te nemen tegen minimale kosten.

Op dit moment komt Ethereum het dichtst in de buurt van het realiseren van de visie van een blockchain-netwerk dat de ruggengraat vormt van het Internet of Value. Het staat als een trustless, veilig, betrouwbaar, censuur-bestendig en soeverein netwerk. Echter voldoet het momenteel niet aan de overige vereisten: privacy, hyperschaalbaarheid en toegankelijkheid.

Door middel van ZK-magie kan Web3 op Ethereum een bolwerk worden voor privacy en een schijnbaar oneindige schaalbaarheid bereiken, met behoud van integriteit. In deze transformerende staat zal het een toegankelijk en betaalbaar toevluchtsoord zijn voor digitale zelfeigendom.

Dit sluit aan bij de ZK-visie en zal individuen wereldwijd, ongeacht hun locatie, in staat stellen. Door deze mogelijkheden te ontsluiten, zal een nieuwe golf van vrijheid, vooruitgang en welvaart wereldwijd impact hebben op levens.

## De Collectieve Actie

![De Collectieve Actie](the-collective-action.jpeg)

De ZK-principes machtigen een netwerk waar vertrouwen in operators niet nodig is om de activa en controle van gebruikers te beveiligen. Zelfs als de Heer Voldemort toegang had tot onze servers, zouden ze gebruikers' eigendom niet kunnen schaden of controle over hun activa kunnen uitoefenen.

Echter, technologie evolueert en dat geldt ook voor blockchains. De ZK-principes kunnen niet volledig worden beschermd door alleen technologie. Om blijvende bescherming te waarborgen, moet de gemeenschap het ontwijkende concept van decentralisatie diep omarmen.

Als een netwerk alle genoemde kenmerken heeft, maar de governance in handen komt van enkelen, is het gedoemd te mislukken. Deze enkelen zullen de regels aanpassen voor persoonlijk gewin, waarbij ze de waarde van het netwerk aantasten. De geschiedenis van het internet dient als een waarschuwend verhaal. In het begin beloofde het decentralisatie, maar na verloop van tijd kwamen gebruikersgegevens en verkeer in handen van enkele techreuzen, die het digitale landschap naar hun voordeel vormden.

Om dit lot te vermijden, geloven we dat de ZK-gemeenschap krachtig soeverein moet zijn door het recht om uit te treden te verheffen tot een morele verplichting. Wanneer het netwerk afwijkt van zijn principes, moet de gemeenschap verenigd zijn en deze waarden handhaven door over te stappen naar een nieuw netwerk.

Het identificeren van zo'n uitholling van waarden is niet triviaal: onderdrukking is vaak subtiel en holt vrijheid langzaam uit. Onderdrukkers kunnen ook dissidenten openbaar straffen om angst in te boezemen en *collectieve inactie* aan te moedigen.

Tegen deze tactieken is *collectieve actie* essentieel. De gemeenschap moet minderheden beschermen en degenen vieren die dapper onderdrukking trotseren. Het diep inbedden van dit collectieve engagement in de gemeenschap is essentieel om vrijheid te behouden in het Internet of Value.

Het realiseren van deze principes vereist tijd en doorzettingsvermogen. Een stabiele, pragmatische aanpak van decentralisatie is nodig. Hoewel er op korte termijn compromissen kunnen worden gesloten, blijft de onwankelbare langetermijnvisie bestaan: het bevorderen van persoonlijke vrijheid voor iedereen.

Laten we vastberaden blijven in het pleiten voor digitale zelfeigendom.

Voorwaarts.

[^1]: [The Network State](https://thenetworkstate.com/the-network-state-in-one-sentence).
[^2]: [Zipped by Kryptography](https://twitter.com/vitalikbuterin/status/1309298689156866048)
[^3]: Charles Marshall, Shattering the Glass Slipper.
[^4]: [Cypherpunk Manifesto](https://nakamotoinstitute.org/static/docs/cypherpunk-manifesto.txt)
[^5]: [Clarke's Third Law](https://en.wikipedia.org/wiki/Clarke%27s_three_laws)